4 ขั้นตอนโน้มน้าวใจ ทำอย่างไรให้คนไปบำบัดยาเสพติด

ปัญหายาเสพติด เป็นปัญหาเรื้อรังที่อยู่ในสังคมไทยมาอย่างยาวนาน อ้างอิงจากข้อมูลเปิดภาครัฐ สำนักงานปราบปรามยาเสพติด พบว่า จากปี 2564 มีจำนวนคดีที่เกี่ยวข้องกับยาเสพติดมาถึง 336,582 คดี โดยเพิ่มขึ้น 4% จากปี 2563 และในหลาย ๆ ครั้ง เราก็พบว่า เป็นคนในครอบครัวติดยาเสพติด หรือคนที่เรารัก ได้เข้าใกล้กับปัญหานี้โดยที่เราไม่ทันรู้ตัว ซึ่งการติดยาสามารถส่งผลด้านลบได้ทั้งในระยะสั้น และในระยะยาว อาจทำให้เขาพลาดสิ่งสำคัญหลายอย่างในชีวิตไป

อย่างไรก็ตาม การโน้มน้าว หรือ พาคนติดยาไปบำบัดยาเสพติด กลับเป็นสิ่งที่ต่างจากการโน้มน้าวทั่ว ๆ ไป เนื่องจากตัวยาเสพติดมีผลต่อการเปลี่ยนแปลงทางด้านจิตใจ, นิสัย, และพฤติกรรมของคนติดยา ทำให้วิธีพูดกับคนติดยาตามปกติไม่ได้ผลนัก หรืออาจส่งผลกระทบต่อจิตใจของคนที่คุณรักกว่าที่คาดคิด และทำให้เขาเลือกที่จะหลีกเลี่ยงเข้ารับการบำบัดได้

หากคุณกำลังกังวลว่า คนที่คุณรัก ไม่ว่าจะเป็นเพื่อน, คนรัก, หรือคนในครอบครัว ไม่ไปบำบัดยาเสพติด ควรมีวิธีโน้มน้าวใจคนติดยาอย่างไร วันนี้ภูฟ้าเรสท์โฮม จะมาแนะนำ 4 ขั้นตอนโน้มน้าวใจง่าย ๆ แต่ได้ผล ให้กับคุณ

4 ขั้นตอนโน้มน้าวใจคนติดยา วิธีพาคนไปบำบัดยาเสพติด มีวิธีดังนี้

1.	ยอมรับในสิ่งที่เขาเป็น

อย่างแรกที่คุณต้องรู้ คือ คนที่มีอาการติดยาเสพติดแต่ละคนจะมีอาการแตกต่างกันออกไป ขึ้นอยู่กับหลายปัจจัย เช่น สภาพจิตใจ, ชนิดของยาเสพติด, ระยะเวลาที่เสพ, และอื่น ๆ

หากต้องการโน้มน้าวใจให้เขาไปบำบัดยาเสพติด ขั้นที่หนึ่งคือการยอมรับในทุกสิ่งที่เกิดขึ้น หลีกเลี่ยงบทสนทนาที่ทำให้เขารู้สึกว่า บ้าน ไม่ใช่พื้นที่ของเขา โดยไม่ไปกล่าวโทษ หรือพูดถึงสิ่งที่เกิดขึ้นแล้ว ซึ่งส่งผลให้เขาเลือกที่จะไม่เล่าเรื่องราวของตัวเองออกมา

จากหนังสือ Helping the addict you love (2008) ได้พูดถึง การสนทนาที่มีเนื้อหาที่ตัดสินตัวของคนติดยา ว่าสามารถปิดประตูที่จะพาเขาไปสู่การบำบัดได้ในทันที ดังนั้นวิธีพูดกับคนติดยา การใช้ภาษาในการสื่อสาร จึงเป็นเรื่องที่มองข้ามไม่ได้ แค่คำบางคำก็อาจก่อความรู้สึกไม่ดีให้เกิดขึ้น ยกตัวอย่างเช่น การถามคำถามตรงไปตรงมาว่า มีปัญหาอะไรทำไมไม่คุยกันล่ะ ทำไมถึงไปใช้ยาเสพติดล่ะ คำถามง่าย ๆ นี้สามารถชักจูงให้เขาเกิดความรู้สึกในแง่ลบเกี่ยวกับตัวเอง รวมไปถึงลดความเชื่อมั่นถึงความเป็นไปได้ที่จะบำบัดหายของเขาลง ลองเปลี่ยนเป็นการถามว่า ช่วงวันหยุดมีแผนจะทำอะไร อยากไปดูหนังด้วยกันไหม ลองไปคาเฟ่ที่นี่สิ พูดคุยในแบบที่คุณเคยทำตามปกติ

 อาจดูเป็นสิ่งที่เล็กน้อย แต่นี่คือบันไดขั้นแรกที่จะสร้างบรรยากาศภายในครอบครัวให้ไม่กดดันจนเกินไป เมื่อเขาสัมผัสได้ว่าทุกคนเข้าใจ ยอมรับในตัวเขา และพร้อมซัพพอร์ตเขา จะช่วยลดกำแพงระหว่างตัวคนติดยากับคนในครอบครัวลง ช่วยให้การพูดคุยกัน หรือโน้มน้าวใจคนติดยาให้เข้ารับการบำบัดยาเสพติดเกิดได้ง่ายขึ้นจากสภาพแวดล้อมที่พร้อมสำหรับเขานั่นเอง

2.	ทำความเข้าใจก่อนพูดคุยกับคนที่คุณรัก

นี่เป็นขั้นตอนที่สำคัญมากที่สุดอีกขั้นตอนหนึ่งในการโน้มน้าวใจคนติดยาให้ไปบำบัดยาเสพติด เพราะคนติดยาอาจมีอาการเจ้าอารมณ์ หงุดหงิดง่าย วิตกกังวล อารมณ์แปรปรวน เซื่องซึม กระสับกระส่าย ควบคุมตัวเองไม่ได้ ไปจนถึงอาละวาด ครอบครัวจะต้องให้เวลา และใจเย็นกับเขา

ก่อนที่คุณจะเริ่มเข้าไปโน้มน้าวคนติดยา จึงควร

ทำความเข้าใจเกี่ยวกับอาการ

ของเขา ระดับของอาการป่วย ข้อมูลเกี่ยวกับยาเสพติด การบำบัด และทางเลือกในการรักษา ยิ่งมีข้อมูลมากเท่าไร ยิ่งทำให้คุณมั่นใจและเข้าใจได้ดีมากขึ้นเท่านั้น

สำหรับการสังเกตว่า

ระดับอาการเสพติด

ของคนที่คุณรักเป็นอย่างไร ในเบื้องต้นสามารถแบ่งเป็น 5 ระดับ ได้ดังนี้

1. Experimentation หรือ ขั้นลองใช้ 


การลองใช้เป็นขั้นแรกของการเสพติด ซึ่งอาจจะตรวจสอบหรือวัดได้ยากโดยเฉพาะอย่างยิ่งสำหรับผู้ลองเสพในครั้งแรก สิ่งที่คนในครอบครัวควรตั้งคำถาม คือ เหตุผลของการเริ่มลองใช้คืออะไร, ลองบ่อยแค่ไหน, และลองกับอะไรบ้าง เพื่อช่วยให้คุณพูดคุยกับเขาได้อย่างถูกจุด ยกตัวอย่างเช่น เหตุผลของการเริ่มลองใช้มาจากปัญหาความกดดันในการเรียน ทีนี้คุณอาจจะพาเขาออกไปพักผ่อนจากความกดดันต่าง ๆ ช่วยให้เขาออกห่างจากการลองใช้ยาเสพติดโดยหลีกเลี่ยงความขัดแย้งให้มากที่สุด

2. Regular use หรือ ขั้นการใช้สารเสพติดทั่วไป


ผู้เสพจะใช้สารเสพติดในชีวิตประจำวันของเขา ซึ่งอาจตรวจสอบได้ยากเช่นกัน แต่ในขั้นนี้คุณจะเริ่มมองเห็นพฤติกรรมที่ค่อย ๆ เปลี่ยนไป หรือสังเกตเห็นปัญหาบางอย่างที่เกิดขึ้น หากผู้เสพใช้เพียงในระยะเวลาหนึ่ง (เช่น ใช้เพื่อให้สมองปลอดโปร่ง หลีกหนีปัญหาชั่วคราว) เขาจะหยุดใช้ และกลับมาใช้อีกครั้ง

3. Risky use หรือ ขั้นการใช้สารเสพติดที่มีความเสี่ยง


สำหรับขั้นนี้ หากมีการเสพที่ความเสี่ยง คุณจะสังเกตเห็นการเปลี่ยนแปลงที่ชัดเจนขึ้นในพฤติกรรมของผู้เสพ เช่น อาจมีพฤติกรรมที่ก้าวร้าว อารมณ์แปรปรวน เป็นต้น ควรเริ่มหาวิธีพูดคุยกับคนติดยา หรือวางแผนให้เขาเข้ารับการรักษาทันทีก่อนที่จะมีอาการเสพติดที่รุนแรงมากขึ้น

4. Dependence หรือ ขั้นการพึ่งพายาเสพติด


เมื่อมีการเสพอย่างต่อเนื่อง จะทำให้ร่างกาย และจิตใจของผู้เสพต้องพึ่งพาสารเสพติด ส่งผลให้เกิดพฤติกรรมที่รุนแรง และเป็นอันตรายมากขึ้นอย่างเห็นได้ชัด ควรเร่งให้เข้ารับการรักษาเพื่อยุติการพึ่งพายาเสพติดโดยเร็ว

5. Addiction หรือ ขั้นการเสพติดยาเสพติด


เมื่อทุกขั้นตอนตั้งแต่ขั้น Experimentation ได้ดำเนินมาจนถึงขั้นนี้ จะเป็นอันตรายอย่างยิ่งสำหรับตัวผู้ใช้ที่เปลี่ยนผู้เสพให้เปลี่ยนไปเป็นอีกคน อาจมีอาการรุนแรงถึงขั้นอาละวาดได้ จึงควรได้รับการบำบัดจากผู้เชี่ยวชาญเพื่อช่วยให้สามารถฟื้นฟูร่างกาย และจิตใจให้กลับมาใช้ชีวิตได้ตามเดิมอย่างปลอดภัย

เมื่อคุณทำความเข้าใจกับข้อมูลตามข้างต้นแล้ว สิ่งเหล่านี้จะช่วยให้คุณเข้าใจว่าว่า เขามีปัญหาอย่างไร อาการเป็นแบบไหน ควรเลือกใช้คำพูดกับเขาอย่างไรบ้าง และอีกครั้ง ให้เวลากับเขา ทำทุกอย่างทีละขั้น เพื่อไม่เป็นการกดดันเขามากจนเกินไป ค่อย ๆ เปิดใจเขาให้รับฟังความเป็นห่วงจากคุณ

บทความที่เกี่ยวข้อง: 

คำแนะนำเบื้องต้นสำหรับผู้ที่มีผู้ติดยาเสพติดในครอบครัว

4 ปัจจัยหลักที่ทำให้คนหันไปใช้ “ยาเสพติด”

3. แสดงให้เห็นว่าเขาไม่ได้ตัวคนเดียว

ด้วยภาพลักษณ์ของผู้ติดยาเสพติด ทำให้เขาไม่เป็นที่ยอมรับจากคนหลายกลุ่มในสังคม ดังนั้นหน้าที่หลักของคุณคือ การแสดงให้เห็นว่าคุณอยู่กับเขา ทั้งข้าง ๆ และข้างหลัง

อยู่ข้าง ๆ เพื่อให้เขารู้ว่าเขายังคงรายล้อมไปด้วยความรัก มีคนมากมายเป็นห่วงเขามากกว่าที่เขาคิด และต้องการให้เขามีสุขภาพทั้งกายใจที่ดีอยู่เสมอ อีกตำแหน่งคือการอยู่ข้่างหลัง เพื่อสนับสนุน และสร้างความมั่นใจในการเข้ารับการบำบัดยาเสพติด เชื่อว่าตัวเขาเองก็สามารถหายจากอาการนี้ได้

อาการเสพติด ถือเป็นอาการป่วยประเภทหนึ่งที่เมื่อเข้ารับการบำบัดแล้ว สามารถหายได้ เพียงแต่ผู้ติดยาเสพติดนั้นจะมีอาการ “ติดยา” ที่ต้องการยาเสพติดอยู่เสมอ ในปริมาณที่เพิ่มขึ้นเรื่อย ๆ จนทำให้เขาคิดว่า เขาไม่สามารถหายหรือขาดยาได้เลย

ผลกระทบกับสุขภาพของผู้ป่วยติดยาเสพติด

ครอบครัวจึงต้องพยายามฟังให้มากกว่าพูด โดยไม่ขัดจังหวะ หรือโต้แย้ง ถึงแม้ว่าคุณจะไม่เห็นด้วยกับเขาก็ตาม คนติดยาเองก็เป็นเหมือนคนทั่วไป เมื่อเขาหลงอยู่ในพื้นที่หนึ่งแล้วหาทางออกไม่ได้ การมีเพื่อนสักคนที่ไว้ใจได้อยู่ด้วยกัน ทำให้มีความกลัวที่จะเดินเบาบางลงไป และพร้อมก้าวต่ออย่างมั่นคงมากขึ้น

ช่วงแรกเป็นเรื่องที่ยากสักหน่อยที่จะสร้างความเชื่อใจ คุณอาจจะลองคุยกับเขาตามปกติทั่วไป ตามด้วยบอกกับเขาว่า คุณเสียใจที่เราไม่ได้คุยกันก่อนหน้านี้มากนัก (ก่อนหน้าที่เขาจะเริ่มเสพยา) มาพยายามด้วยกันใหม่ ต่อจากนี้คงจะดีกว่าถ้าเราสื่อสารกันมากขึ้น หรือ บอกกับเขาว่า ไม่เป็นไรนะ คุณอยู่ตรงเสมอ คุยกันด้วยหัวข้อของปัญหาสุขภาพมากกว่ากล่าวโทษว่าเป็นความผิดของเขา ก็สามารถให้กำลังใจเขาได้อีกทางหนึ่งเช่นกัน

จากความเข้าใจในอาการของเขา และบอกว่าคุณอยู่ข้างเดียวกับเขา ไม่ใช่จากอีกฝั่งหนึ่ง จะทำให้การพูดคุยเกี่ยวกับต้นตอปัญหาที่แท้จริงในการเริ่มใช้ยาเสพติดทำได้ง่ายมากขึ้น และเต็มไปด้วยความเข้าใจ อย่างไรก็ตาม แม้จะเข้าใจ แต่ก็ต้องกำหนดขอบเขต คำว่าเข้าใจนั้น ไม่เท่ากับเห็นใจ หรือการยอม เพราะนั่นจะกลายเป็นการสนับสนุนให้เขาเสพมากยิ่งขึ้น

ที่สำคัญ อย่าลืมเช็กตัวเองทุกครั้งว่า การพูดคุยของคุณไม่ได้ใช้น้ำเสียงกล่าวโทษเขา หรือทำให้เขารู้สึกผิด เพียงเท่านี้ก็เป็นการเริ่มต้นที่ดีแล้ว

4. เสนอให้ความช่วยเหลือ

หลังจากที่คุณมั่นใจว่าเขาเปิดใจให้กับคุณมากพอ วิธีพูดกับคนติดยา คุณต้องสื่อสารตามตรง ค่อย ๆ เริ่มพูดเกี่ยวกับอาการของเขา หากหลีกเลี่ยงหรือพูดคุยอ้อมค้อมอาจส่งผลเสียมากกว่า เพราะเขาจะไม่รับรู้ถึงความเปลี่ยนแปลงที่กำลังเกิดขึ้นอยู่ หรือไม่ทราบว่าคุณต้องการที่จะช่วยเหลือเขา ทำให้ขั้นตอนการพาเขาไปเข้ารับการบำบัดช้าไปกว่าเดิม

ในขั้นพูดคุยหรือเสนอความช่วยเหลือนี้ ทางการแพทย์จะเรียกว่า 

 ที่มีความหมายตรงตัวว่า 

 ซึ่งในภาษาไทยมักจะถูกใช้เป็นคำเชิงลบ แต่ในบริบทของคำว่า 

 ทางการแพทย์นี้ จะถูกใช้กับการพูดคุยถึงปัญหาต่าง ๆ เพื่อลด หรือแก้ไขความขัดแย้งที่อาจเกิดขึ้น และแน่นอนว่าปัญหาในที่นี้ก็รวมไปถึงปัญหาเมื่อคนที่เรารักติดยา และไม่สามารถเลิกได้ด้วยตัวเอง

อาจจะเริ่มจากพูดคุยเกี่ยวกับอาการของเขา การช่วยเขาทำความเข้าใจว่า การไปบำบัดเพื่อเลิกยาเสพติดไม่ใช่เรื่องไม่ดี เป็นเรื่องแปลก หรือทำให้เขาแตกต่างจากไปคนอื่น ความยากของขั้นตอนนี้ คือ หลาย ๆ ครั้งคนติดยาอาจไม่รู้ตัวว่าเขากำลังมีอาการติดยาอยู่ หรือ ปฏิเสธที่จะเข้ารับการบำบัดยาเสพติด ดังนั้นคุณต้องอธิบายให้เขาฟังว่านี่เป็นเรื่องที่ต้องแก้ไขอย่างจริงจัง อาจจะพูดถึงข้อเสียของการใช้ยาเสพติดต่อไป และข้อดีของการเข้ารับการบำบัดยาเสพติดกับผู้เชี่ยวชาญ

รวมไปถึงการแนะนำสถานฟื้นฟูสมรรถภาพผู้ป่วยเลิกยาเสพติดให้กับเขา ผู้ป่วยเลิกยาเสพติดอาจมีความกลัวเมื่อคิดว่าตนต้องเข้าไปอยู่ในพื้นที่ใหม่อย่างสถานฟื้นฟู หรือ สถานบำบัดยาเสพติด จึงไม่ไปบำบัดยาเสพติด การแนะนำจะช่วยให้เขามองเห็นว่าที่สถานบำบัดยาเสพติดนั้นมี

ลักษณะใด หรือมี

อะไรบ้าง ส่งผลให้เขาเกิดความผ่อนคลายมากขึ้น นอกจากนี้ภายใต้การฟื้นฟูจากผู้เชี่ยวชาญยังช่วยสร้างความเชื่อมั่นว่าเขาสามารถกลับมาใช้ชีวิตตามปกติได้อีกด้วย


หากผู้ป่วยเลิกยาเสพติดรับรู้แล้วว่าคุณต้องการช่วยเหลือ ไม่ได้ผลักไสเขาออกไป จะช่วยให้เขายอมพูดคุยเกี่ยวกับอาการของเขามากขึ้นด้วยตัวเอง เปิดใจเกี่ยวกับการบำบัดมากขึ้น ทำให้การโน้มน้าวใจให้เขาไปบำบัดยาเสพติดเป็นไปได้อย่างราบรื่น

1. ยอมรับในสิ่งที่เขาเป็น

2. ทำความเข้าใจก่อนพูดคุยกับคนที่คุณรัก

การโน้มน้าวใจคนติดยาให้ไปบำบัดยาเสพติดเป็นเรื่องท้าทาย และต้องใช้ความอดทนอย่างมาก แต่ภูฟ้าเชื่อว่าหากคุณได้ทำตามที่แนะนำแต่ละขั้นให้มีฐานที่แข็งแรง เริ่มต้นที่การยอมรับและความเข้าใจ จะช่วยให้คุณสื่อสารความรักของคุณไปถึงเขาได้เต็มที่ และฟื้นฟูให้เขากลับมาใช้ชีวิตได้อย่างดีแน่นอน

เหนือสิ่งอื่นใด หมั่นเช็กสุขภาพของคุณอยู่เสมอ อย่างที่ได้กล่าวไปว่า การพาคนไปบำบัดยาเสพติดอาจต้องใช้เวลาระยะหนึ่ง ในช่วงเวลาแห่งความล้มเหลวจากการโน้มน้าวอาจทำให้คุณรู้สึกท้อ และเสียใจที่ทุกอย่างไม่เป็นไปตามที่คาดหวัง ภูฟ้าก็หวังว่าคุณจะยังคงรักษาสุขภาพกาย และใจให้แข็งแรงอยู่เสมอเช่นกัน

บำบัดยาเสพติดกับภูฟ้าเรสท์โฮม

หากคุณกำลังมองหาสถานฟื้นฟูสมรรถภาพผู้ป่วยเลิกยาเสพติด ที่ภูฟ้ามีบริการครบครันช่วยฟื้นฟูให้กับผู้ป่วยอย่างเต็มรูปแบบทั้งร่างกาย และจิตใจ โดยผู้เชี่ยวชาญเฉพาะทางด้านการเลิกยาเสพติด และนักจิตวิทยาที่จะดูแลคนที่คุณรักอย่างใกล้ชิด เพื่อให้ผู้บำบัดสามารถเลิกยาได้อย่างปลอดภัย ไม่กดดันภายใต้การบริการดุจญาติมิตรจากภูฟ้าเรสท์โฮม

ซึ่งสถานฟื้นฟูสมรรถภาพผู้ป่วยเลิกยาเสพติด จากภูฟ้าเอ็นเตอร์ไพรส์ได้เปิดให้บริการ 3 ที่ด้วยกัน

 ถ.นิมิตใหม่ กรุงเทพมหานครฯ

สวรรค์-อินเตอร์เนชั่นแนล

 อำเภอหัวหิน จังหวัดประจวบคีรีขันธ์

ภูตะวันเรสท์โฮม

 จังหวัดเชียงราย

หากต้องการวางแผนเพื่อพาคนที่คุณรักเข้ารับการฟื้นฟู สามารถติดต่อได้

 หรือโทร 063-908-2999 เพื่อปรึกษาผู้เชี่ยวชาญภูฟ้า

เพราะ ภูฟ้าเรสท์โฮม ดูแลคุณดุจญาติมิตร ด้วยหัวใจของความเป็นมนุษย์

7 Tips for Helping Someone with an Addiction. (2013). [Online]. Available from https://www.trihealth.com/dailyhealthwire/wellness-and-fitness/7-tips-for-helping-someone-with-an-addiction [accessed 18 June 2022]

American Addiction Centers. (2019). What Are the Physical and Mental Stages of Addiction. [Online]. Available from https://americanaddictioncenters.org/the-addiction-cycle/stages-of-addiction [accessed 25 June 2022]

Elizabeth Hartney. (2021). How to Communicate With Someone Who Has an Addiction. [Online]. Available from https://www.verywellmind.com/how-to-talk-to-an-addict-22012 [accessed 18 June 2022]

Footprints to Recovery. (n.d.). [Online]. Available from https://footprintstorecovery.com/blog/how-to-speak-to-your-loved-one-about-their-addiction/ [accessed 18 June 2022]

Gregory Struve. (2019). Five Ways to Convince Someone Go To Rehab. [Online]. Available from https://granitemountainbhc.com/blog/five-ways-to-convince-someone-go-to-rehab/ [accessed 25 June 2022]

สิ่งที่ต้องเตรียมตัวก่อนมารับการรักษาที่ภูฟ้า

วิธีโน้มน้าวใจคนติดยาเริ่มต้นจากความเข้าใจและการไม่ผลักไสหรือต่อต้าน ภูฟ้าขอแนะนำ 4 ขั้นตอนโน้มน้าวใจ ทำอย่างไรให้คนไปบำบัดยาเสพติด เพื่อครอบครัว ญาติ และเพื่อน