ในวงการยารักษาอาการแพ้ “ฟาเทค” (Phatec) อาจจะเป็นชื่อที่เราคุ้นเคย แต่ในความเป็นจริงแล้วคำว่า ฟาเทค นั้นไม่ใช่ชื่อของตัวยาโดยตรง แต่เป็นชื่อที่คนส่วนใหญ่มักเรียกกัน ตัวยาที่อยู่ในฟาเทคก็คือ cetirizine dihydrochloride มีทั้งชนิดเม็ดและชนิดน้ำ ซึ่งเป็นยาที่ใช้รักษาอาการจากภูมิแพ้ต่าง ๆ เช่น โรคภูมิแพ้ทางจมูกหรือโรคภูมิแพ้ทางผิวหนังทั้งแบบเฉียบพลันและเรื้อรัง เป็นต้น

เหตุผลที่คนส่วนมากนิยมเรียกว่า “ฟาเทค” จนติดปาก เนื่องจากฟาเทคเป็นชื่อทางการค้าที่ใช้ในการจำหน่าย Cetirizine ในหลายพื้นที่ โดยเป็นชื่อที่ง่ายต่อการจดจำและเรียกใช้ในชีวิตประจำวัน เมื่อผู้ใช้เริ่มรู้จักและใช้ฟาเทคเป็นประจำ ชื่อนี้ก็เริ่มเป็นที่นิยมในหมู่ผู้ใช้ยา และกลายเป็นชื่อที่ถูกใช้แทนชื่อของตัวยา Cetirizine ในหมู่ผู้ใช้ทั่วไป

Cetirizine นั้นเป็นยาต้านฮีสตามีนที่ออกฤทธิ์นาน และทำให้เกิดอาการง่วงซึมได้น้อย จึงมักจะถูกใช้เป็นยาทางเลือกแรกๆ ในการรักษาอาการภูมิแพ้

ทำไมฟาเทคมักถูกนำไปใช้ผิดวัตถุประสงค์?

ฟาเทค หรือตัวยา cetirizine ออกฤทธิ์โดยการยับยั้งการปล่อยสารฮิสตามีนที่ร่างกายสร้างขึ้นเมื่อเกิดอาการแพ้ โดยเข้าไปจับกับตัวรับ (Receptor) ที่เรียกว่า Selective Inhibition Of Peripheral H1 Receptor ตัวยาจะถูกดูดซึมผ่านทางระบบทางเดินอาหารภายใน 1 ชั่วโมงและออกฤทธิ์นานถึง 21 ชั่วโมง ซึ่งตัวยาบางส่วนจะสามารถซึมผ่านเข้าสมองได้เพียงเล็กน้อย ทำให้เกิดอาการง่วงน้อยกว่ายาแก้แพ้ทั่วไป

ด้วยเหตุผลที่กล่าวไปในข้างต้น ฟาเทค หรือ cetirizine นั้นมีความปลอดภัยค่อนข้างสูง ในกลุ่มผู้เสพจึงมีความเชื่อที่ผิดว่าการใช้ฟาเทคแทนยาแก้ไอที่จะผสมกับเครื่องดื่มเพื่อความมึนเมา จะทำให้การออกฤทธิ์ไม่รุนแรงเท่า และไม่เกิดอาการแฮงก์แม้ดื่มมาก อีกทั้งฟาเทคยังมีราคาที่ถูก สามารถหาซื้อได้ง่าย จึงทำให้กลุ่มผู้เสพหันมาใช้ฟาเทคแทน

เมื่อนำตัวยา cetirizine ไปผสมกับเครื่องดื่มน้ำอัดลมเพื่อเสพ ผู้ที่เสพจะรู้สึกเคลิบเคลิ้ม ผ่อนคลาย เพลิดเพลิน เหมือนอยู่ในความฝัน

มีวิธีใช้เพื่อเสพอย่างไรบ้าง?

สำหรับกลุ่มที่นำฟาเทคไปใช้ในทางที่ผิด หรือมีวัตถุประสงค์เพื่อใช้ให้เกิดความมึนเมา มักจะนำฟาเทคในรูปแบบชนิดน้ำ หรือที่เรียกว่า ฟาเทค ไซรัป มักจะมีรูปแบบในการนำไปผสมใช้ ดังนี้

ฟาเทคผสมกับน้ำอัดลมชนิดต่างๆ

โดยชนิดของฟาเทคหรือ cetirizine ที่นิยมใช้ผสมนั้นจะเป็นชนิดน้ำ มีลักษณะเป็นน้ำเชื่อม หรือที่เรียกกันว่า “ฟาเทค ไซรัป” ปริมาณในการผสมนั้นขึ้นอยู่กับผู้เสพว่าจะผสมมากน้อยเพียงใด เช่น ผสมฟาเทค 15-20 ml กับน้ำอัดลม 1.5 ลิตร เป็นต้น

อันตรายจากการใช้ฟาเทค

ฟาเทคหรือตัวยา cetirizine นั้นถือว่าเป็นยาที่มีความปลอดภัยเมื่อใช้ตามคำแนะนำของแพทย์ อาจพบอาการไม่พึงประสงค์หรืออาการข้างเคียงแบบไม่รุนแรงได้ เช่น

ส่วนอาการข้างเคียงรุนแรง ก็สามารถพบได้เช่นกัน ไม่ว่าจะเป็น

หัวใจเต้นผิดปกติ

ตื่นตัวอยู่ตลอดเวลา

มีปัญหาด้านการมองเห็น

ปัสสาวะน้อยหรือไม่ปัสสาวะเลย

อันตรายเมื่อนำไปผสมกับเครื่องดื่มเสพเพื่อความมึนเมา

การนำยาที่อยู่ในกลุ่มที่มีฤทธิ์ต้านฮิสตามีนผสมกับตัวยาอื่นที่มีฤทธิ์ระงับประสาท จะยิ่งเพิ่มฤทธิ์กดประสาทส่วนกลางมากขึ้น ทำให้เกิดอาการซึม เสี่ยงเกิดผลข้างเคียงที่รุนแรง เช่น เกิดการชัก หรือเสียชีวิต

แอลกอฮอล์สามารถเข้าไปเพิ่มอาการของผลข้างเคียงจาก cetirizine หรือ ฟาเทค ที่ออกฤทธิ์ต่อระบบประสาทมากขึ้น เช่น มีอาการวิงเวียนศีรษะ ง่วงซึม สมาธิลดลง ไปจนกระทั่งเกิดความบกพร่องในการคิดและการตัดสินใจ

การใช้ร่วมกับยาแก้ปวดในกลุ่มโอปิออยด์ เช่น ทรามาดอล โคเดอีน อาจทำให้เกิดอาการง่วงซึม

เสี่ยงต่อการเกิดอาการกินยาเกินขนาด(overdose) เนื่องจากขนาดในการรับประทานยา cetirizine ในเด็กอายุ 12 ปีขึ้นไปและผู้ใหญ่ คือ 5-10 มิลลิกรัม การที่ใช้เกินกว่าขนาดที่กำหนดอาจเกิดอันตรายได้ โดยอาจเกิดอาการอย่างเช่น หมดสติ ร่างกายไม่ตอบสนอง ชีพจรเต้นช้าหรือหยุดเต้น ร้ายแรงที่สุดอาจหยุดหายใจนำไปสู่การเสียชีวิต

ฟาเทคมีกฎหมายและการควบคุมยาอย่างไร?

ถึงแม้ว่าฟาเทคจะอยู่ในกลุ่มยาต้านฮีสตามีน (Antihistamines) แต่สำหรับตัวยา cetirizine ไม่ได้อยู่ในบัญชีรายการยาที่ต้องดำเนินการขายยาตามที่ อย. ต้องควบคุม โดย cetirizine จัดอยู่ในประเภท ยาซื้อได้เอง/ยาตามใบสั่งแพทย์ วางขายได้ในร้านขายยาแผนปัจจุบัน จำหน่ายโดยเภสัชกร

ยาที่มีตัวยาในกลุ่มแอนติฮีสตามีน (Antihistamine) ที่ต้องดําเนินการขายยา ตามที่เลขาธิการ คณะกรรมการอาหารและยากําหนด มีดังนี้

1. บรอมเฟนิรามีน (Brompheniramine)

2. คาร์บิน็อกซามนี (Carbinoxamine)

3. คลอร์เฟนิรามีน (Chlorpheniramine)

4. ไซโปรเฮปทาดีน (Cyproheptadine)

5. เดกซ์คลอร์เฟนิรามีน (Dexchlorpheniramine)

6. ไดเมนไฮดริเนต (Dimenhydrinate)

7. ไดเฟนไฮดรามีน (Diphenhydramine)

8. ด็อกซีลามีน (Doxylamine)

9. ไฮดรอกไซซีน (Hydroxyzine)

10. โปรเมทาซีน (Promethazine)

11. ไทรโพรลิดีน (Triprolidine)

การใช้ยาไม่ว่าจะเป็นยาประเภทใดก็ตามควรใช้ตามคำบ่งใช้และคำแนะนำของแพทย์อย่างเคร่งครัด ไม่ควรทำมาใช้อย่างผิดวัตถุประสงค์ เนื่องจากผลลัพธ์ที่ตามมาจากการใช้ยานอกเหนือคำแนะนำอาจทำให้ผู้ใช้เกิดอาการข้างเคียงจากยาได้ตั้งเเต่น้อยไปจนถึงมากสูงสุดอาจถึงแก่ชีวิต ยามิใช่อาหารหรือสิ่งที่จะสามารถรับประทานได้ตามความต้องการ การใช้อย่างไม่ถูกต้องย่อมนำมาซึ่งเสียหาย และอันตรายต่อชีวิต และการเริ่มใช้ยาในทางที่ผิดเพื่อหวังผลในเรื่องของความมึนเมาเพลิดเพลิน มักเป็นสาเหตุที่นำไปสู่การติดยาเสพติดในอนาคต

สำหรับผู้ที่กำลังเผชิญกับปัญหาการติดยาเสพติด หรือมีคนในครอบครัวที่ต้องการความช่วยเหลือด้านการบำบัดยาเสพติด สถานบำบัดยาเสพติดภูฟ้าเรสท์โฮมของเราพร้อมให้การช่วยเหลือด้วยทีมแพทย์และผู้ชำนาญการด้านการเลิกยาเสพติดที่มีประสบการณ์ รวมถึงการบำบัดที่เหมาะสมต่อแต่ละบุคคล ให้โอกาสใหม่แก่ชีวิตของคุณ เราพร้อมช่วยให้ช่วงเวลาที่ยากลำบากของคุณผ่านไปอย่างราบรื่นยิ่งขึ้น 

ติดต่อเราเลยตอนนี้

ติดต่อผู้เชี่ยวชาญและรับข้อมูลเกี่ยวกับสิ่งที่ต้องเตรียมตัวก่อนรับการรักษาที่ภูฟ้าเรสท์โฮม

สิ่งที่ต้องเตรียมตัวก่อนมารักษา

"ฟาเทค" ที่เดิมทีนั้นเป็นเพียงยารักษา แต่เมื่อถูกนำไปใช้ผิดวัตถุประสงค์ กลับกลายเป็นภัยยาเสพติดที่แฝงอยู่ในสังคมไทย ทำไมจากยารักษากลับกลายเป็นภัยร้าย? บทความนี้จะพาคุณเจาะลึกถึงต้นตอของปัญหาและผลกระทบที่เกิดขึ้นจากการใช้ "ฟาเทค" อย่างผิดวัตถุประสงค์

“ฟาเทค” ยารักษาสู่ภัยยาเสพติดจากการนำไปใช้ผิดวัตถุประสงค์ - ภูฟ้าเรสท์โฮม